การตัดเล็บสุนัข

การหมั่นตัดเล็บให้สุนัขเป็นเรื่องสำคัญค่ะ หากเล็บยาวเกินไปเป็นเวลานาน จะส่งผลเสียต่อสรีระร่างกายของเขา และสามารถนำไปสู่โรคข้ออักเสบและผิดรูปในที่สุด

เมื่อไหร่จึงจะได้เวลาตัดเล็บ

ความยาวของเล็บนั้นขึ้นกับขนาดตัวสุนัข บางบ้านเลี้ยงชิวาว่า บางบ้านเลี้ยงเกรทเดน หมอผู้เขียนคิดว่าคงจะไม่มีกฎตายตัวว่า เล็บยาวกี่เซ็นติเมตรถึงจะได้เวลาตัด แต่มีเทคนิคง่ายๆ ที่เจ้าของสามารถนำไปใช้ได้คือ หากสังเกตเห็นว่า นิ้วสุนัขเริ่มเอียงตะแคง ขณะอยู่ในท่ายืนตรง แบบนี้แสดงว่า เล็บยาวลงเลยต่ำกว่าฝ่าเท้าแล้ว ก็ควรตัดได้ เทคนิคอีกอย่างหนึ่งสำหรับเล็บสีขาว คือเริ่มจากให้สังเกตดูเนื้อเล็บสีชมพูภายในตรงแกนกลางของเล็บ หากปลายเล็บนั้นยาวเลยจากปลายสุดของเนื้อสีชมพูมากกว่า 3-5 มิลลิเมตรแล้ว ก็ถึงเวลาตัดเล็บได้ หรือสุนัขบางตัวอาจมีปลายเล็บที่แหลมคมมาก ก็พิจารณาเล็มหรือตัดเช่นกัน จากประสบการณ์ของหมอผู้เขียน บางบ้านไม่ได้ตรวจสอบเล็บให้เลย เล็บสุนัขยาวจนม้วนโค้งกลับเข้าไปฝังในนิ้ว ก็มีให้เห็นไม่น้อย

นิ้วตะแคงเพราะเล็บยาวเกินไป – Image from thedogtrainingsecret.com

ปล่อยให้เล็บยาวเกินไป แย่กว่าที่คิด

สุนัขจะรู้สึกเจ็บนิ้วเท้าเวลาเดิน หากเล็บที่ยาวเกินสัมผัสพื้นซ้ำๆตลอดเวลา โดยเฉพาะพื้นผิวที่มีความแข็ง เพราะเล็บจะถูกดันกลับเข้าไปในนิ้วเท้าทุกครั้งที่ย่ำเท้า หากปล่อยทิ้งไว้นาน แรงกดซ้ำๆนี้ จะส่งผลต่อข้อนิ้ว เกิดข้ออักเสบและผิดรูปในที่สุด

คุณผู้อ่านรู้หรือไม่ว่า เดิมทีบรรพบุรุษของสุนัขสมัยที่ยังอาศัยในป่า สุนัขจะออกวิ่งล่าเหยื่อเป็นประจำ ทำให้เล็บสึกและสั้นกุดไปเองตามธรรมชาติ เล็บเท้าจะมีโอกาสสัมผัสพื้นจริงๆ ก็เมื่อยามปีนป่ายขึ้นเขา เนินหรือที่สูงเท่านั้น ในขณะกำลังปีนป่ายนั้น สัญญาณประสาทจากปลายเล็บเท้าจะรายงานสมองของสุนัขให้ปรับท่าทางและลำตัว โดยจะโน้มตัวไปข้างหน้าโดยอัติโนมัติ เพื่อสร้างความสมดุลขณะไต่ขึ้นที่สูง

แต่ตอนนี้เผอิญย้ายมาอยู่ในเมือง ไม่ค่อยได้วิ่งเหมือนแต่ก่อน ได้เดินอยู่แต่ที่บ้าน เล็บเท้ายาวแตะพื้นระบบประสาทสัมผัสและสัญชาตญาณผ่านเล็บ ยังคงซื่อสัตย์เหมือนเดิม ทำงานไม่เปลี่ยนแปลง จึงทำให้ร่างกายเข้าใจผิด คิดว่าสุนัขกำลังไต่ขึ้นเนินสูง ส่งผลให้สุนัขโน้มตัวไปข้างหน้าอย่างอัตโนมัติ แต่ด้วยความที่พื้นจริงเป็นพื้นราบ ร่างกายจึงต้องทำการปรับตัวอีกขั้น เพื่อคงสมดุลไว้ไม่ให้หน้าคว่ำ ทำให้สะโพกและขาหลังต้องทำงานหนักขึ้นผิดปกติ การปรับตัวแบบอัตโนมัติเป็นทอดๆ แบบนี้ เป็นผลมาจากสัญญาณหลอก ทำให้สุนัขยืนอย่างผิดธรรมชาติตลอดเวลา ท้ายสุด ส่งผลเสียต่อระบบกล้ามเนื้อและข้อต่อแบบเรื้อรัง

หากเพียงแค่เจ้าของหมั่นใส่ใจ สังเกตความยาวของเล็บเท้าของสุนัขที่บ้าน และช่วยตัดให้สั้นอย่างพอดีๆ เพียงแค่นี้ปัญหาพวกนี้ก็จะไม่เกิดขึ้น

คำแนะนำการตัดเล็บสุนัขที่บ้าน

โดยทั่วไปสุนัขจะมีนิ้วเท้ารวม 18 นิ้ว คือ เท้าหน้าข้างละ 5 นิ้ว เท้าหลังข้างละ 4 นิ้ว จะมีบ้างในบางตัวที่พบว่ามีนิ้วโป้งที่เท้าหลัง อาจพบเพียงข้างเดียว หรือทั้งสองข้างก็ได้ มักเรียกกันว่า นิ้วติ่ง ซึ่งก็ไม่ได้มีโทษอะไร เป็นเพียงความหลากหลายตามธรรมชาติ

สุนัขร้อยทั้งร้อยไม่ชอบให้ใครมายุ่งที่เท้า เพราะเป็นจุดที่ประสาทสัมผัสมีความไวและละเอียดอ่อน เจ้าของสุนัขจึงมักพบว่า การตัดเล็บสุนัขบางตัวไม่ใช่เรื่องง่ายเลย หากตัวไหนเคยมีประสบการณ์โดนตัดเล็บเจ็บมาก่อน ยอมสู้ขาดใจเลยทีเดียว

การตัดเล็บสุนัข ควรใช้กรรไกรจำเพาะที่มีความคม ในสุนัขพันธุ์เล็กที่มีเล็บขนาดเล็ก เช่น ชิวาว่า เจ้าของอาจพิจารณาใช้กรรไกรตัดเล็บขนาดใหญ่ของคนแทนได้
ขนาดกรรไกรที่เหมาะสมนั้นขึ้นกับขนาดเล็บของสุนัข ขนาดกรรไกรที่ใหญ่เกินความจำเป็นจะทำให้การควบคุมระหว่างการตัดไม่ค่อยดี

กรรไกรตัดเล็บของสุนัข หากตัวเล็กมาก แนะนำใช้ของคน

3. ตัดเล็บควรทำในที่สว่าง มีแสงพอ ไม่มืดเกินไป

4. จับนิ้วทีละนิ้ว เมื่อทำการตัดเล็บ อย่าบีบนิ้วแรง เจ็บ

5. ลักษณะเล็บสุนัขทั่วไปจะยื่นยาวเป็นรูปโค้ง ภายในจะมีเส้นเลือดและเส้นประสาทยื่นออกมาจากโคนเล็บ ประมาณ 0.5-1 ซม. จะสังเกตเห็นได้เป็นเนื้อสีแดงเรื่อตรงกลางเล็บ หากเล็บมีสีขาว เราสามารถใช้ข้อสังเกตนี้ในการช่วยกำหนดจุดตัดเล็บได้

6. เวลาตัดเล็บให้ตัดเลยออกมาจากปลายสุดของเนื้อสีแดงเรื่อในเล็บประมาณ 0.3-0.5 ซม. หรืออาจจะค่อยๆตัด ทีละนิดๆ จากปลายเข้ามา หลายครั้ง (กรรไกรต้องคม สำคัญมาก)

7. ส่วนหลังตัด จะตะไบให้หายคมหรือไม่ก็ได้

8. หากเป็นเล็บสีดำ ก็จะค่อนข้างลำบากในการประมาณระยะของเส้นเลือดภายใน หมอผู้เขียนจึงแนะนำให้ค่อยๆ ตัดจากปลายเล็บทีละนิดๆ เข้ามาเรื่อยๆ และให้สังเกตสีของเนื้อเล็บที่เหลือ หากเนื้อเล็บเห็นเป็นสีขาวล้อมรอบเนื้อเล็บตรงกลางซึ่งเห็นเป็นจุดสีดำ อันนี้แสดงว่ายังไม่ลึกเกินไป แต่หากไม่ค่อยเห็นเนื้อเล็บสีขาวตามขอบนอกแล้วหละก็ แสดงว่ากำลังจะตัดสั้นไปแล้ว ควรหยุด เจ้าของอาจจะใช้ระยะจุดตัดจากเล็บสีขาว มาช่วยกะประมาณไปในตัวด้วยก็ได้

9. แต่หากไม่มั่นใจ ก็สามารถนำสุนัขไปให้สัตวแพทย์ช่วยตัด ก็เป็นทางออกที่ดี

10. ให้ขนมเป็นรางวัลปลอบใจ เมื่อทำการตัดเล็บเสร็จแล้ว

สุนัขบางตัวกว่าจะตัดเล็บที่บ้านได้ครบ 18 นิ้ว อาจต้องใช้เวลา 2-3 วันเลยทีเดียว(!) สุนัขบางตัวอาจไม่ต้องตัดเลยเพราะวิ่งเล่นจนเล็บสึกไปเองโดยธรรมชาติ

ตัดแล้วเลือดออก ทำยังไงดี

ตัดเล็บพลาดแล้วมีเลือดไหล ไม่ต้องตกใจ เพราะไม่ถึงตายวายชีวาแน่นอน เจ้าของพยายามอย่าร้องตกใจเสียงดัง เพราะวินาทีนั้น สุนัขจะตกใจมากกว่าเรา (สิบเท่า) เราควรปลอบเขาให้อยู่นิ่งๆ การที่มีเลือดไหล แสดงว่าเราตัดไปโดนเนื้อสีแดงที่เต็มไปด้วยเส้นเลือดและเส้นประสาท ฉะนั้น ที่สุนัขจะร้องก็ไม่น่าแปลกใจ

ทำการห้ามเลือดทำได้โดยใช้สำลีแห้ง (เท่านั้น) กดที่ปากแผลเบาๆ ประมาณ 1 นาที ไม่ควรใช้ทิชชู่ในการกดห้ามเลือด เพราะเลือดจะถูกดูดซับออกมามากขึ้น เนื่องจากทิชชู่ไม่มีเส้นใยในการช่วยห้ามเลือดเหมือนในสำลีแห้ง หลังจากเลือดหยุดจะแต้มยาใส่แผล เช่น เบตาดีน

ขณะกดห้ามเลือดนั้น ไม่จำเป็นต้องกำหรือบีบรัดขาข้างนั้นของสุนัข เลือดก็จะหยุดอย่างง่ายดาย จริงๆแล้ว การบีบรัดขาข้างนั้น กลับทำให้เลือดออกทางบาดแผลมากขึ้น เพราะการบีบรัดไปบล็อกเส้นเลือดที่พาเลือดไหลย้อนกลับจากปลายขาสู่ร่างกาย

ตัดเล็บบ่อยแค่ไหน

จริงๆแล้ว ก็คงแล้วแต่สุนัขแต่ละบ้าน บางตัวอาจจะมีบริเวณได้วิ่งบ่อยๆ หรือที่บ้านมีพื้นผิวที่เอื้อให้เล็บสึกได้เองตามธรรมชาติ คุณหมอผู้เขียนแนะนำให้เจ้าของหมั่นสังเกตความยาวของเล็บของพวกเขา ทุกๆ 2 อาทิตย์ โดยเฉลี่ย

อายุเท่าไหร่จึงจะตัดเล็บได้

เราสามารถเล็มเล็บสุนัขได้ตั้งแต่ 1 เดือนขึ้นไป หากเล็บมีความคม ทั้งนี้เพื่อช่วยลดโอกาสที่เล็บอาจไปเกี่ยวโดนตาพี่น้องตัวอื่นๆ