การตรวจการตั้งท้องในสุนัขสามารถทำได้หลายวิธี ซึ่งขึ้นกับว่า แม่สุนัขตั้งท้องมานานเท่าไรแล้ว หมอผู้เขียนจึงอยากจะใช้บทความนี้ อธิบายถึงวิธีการตรวจต่างๆ เพื่อช่วยให้เจ้าของสุนัขทำความเข้าใจ และสามารถดูแลแม่สุนัขได้อย่างราบรื่น และที่สำคัญ เพื่อการคลอดลูกที่ปลอดภัย
การคลำท้อง
การคลำท้องนั้นต้องใช้ความชำนาญ หมอผู้เขียนจึงไม่แนะนำให้เจ้าของทำเองที่บ้าน ควรให้สัตวแพทย์เป็นผู้ตรวจประเมิน โดยทั่วไปการคลำท้องนั้นสามารถตรวจพบลูกสุนัขในท้องได้ง่ายในช่วงวันที่ 28-30 หลังการตกไข่ (หรือช่วงต้นๆ ของไตรมาสที่สอง) หากคลำเจอจะพบว่า เป็นลักษณะกลม ขนาดประมาณ 1.5-3.0 ซม. แต่หากตั้งท้องนานกว่า 35-45 วันไปแล้ว จะคลำลูกสุนัขแยกเป็นตัวๆได้ยาก เนื่องจากลูกสุนัขมีขนาดใหญ่และยาวขึ้น เรียงชิดต่อๆกันในมดลูกซึ่งมีลักษณะเป็นรูปตัว V ทำให้คลำแยกเป็นตัวไม่ค่อยได้
การตรวจด้วยอัลตร้าซาวด์
สัตวแพทย์สามารถตรวจพบการเต้นของหัวใจในลูกสุนัขได้ตั้งแต่วันที่ 21-27 เป็นต้นไป (หรือเมื่อเข้าสู่ไตรมาสที่สอง) ในทางปฏิบัติ สัตวแพทย์มักตรวจอัลตร้าซาวด์ตั้งแต่วันที่ 28 ขึ้นไป ได้ไปจนถึงวันคลอด
ประโยชน์ของการตรวจวิธีนี้คือ สามารถตรวจการมีชีวิตของลูกสุนัข อีกทั้งยังสามารถวัดขนาดของลูกสุนัข ซึ่งทำให้ประเมินระยะเวลาการตั้งท้องและวันคลอดได้ แต่การตรวจนี้ไม่สามารถบ่งบอกเพศของลูกสุนัข หรือนับจำนวนลูกสุนัขอย่างแม่นยำได้
การใช้รังสีวินิจฉัย
การตรวจวิธีนี้สามารถทำได้ หากตั้งท้องมากว่า 45-48 วันขึ้นไป (หรือไตรมาสที่สามไปแล้ว) โดยรังสีเอ๊กซเรย์สามารถทำให้เราเห็นรูปร่างกะโหลกศีรษะและกระดูกสันหลังของลูกสุนัขได้ วิธีการนี้จึงสามารถทำให้เรานับจำนวนลูกสุนัขในท้องได้อย่างแม่นยำ และช่วยประเมินความยากในการคลอดธรรมชาติ เพราะสัตวแพทย์สามารถเปรียบเทียบขนาดของหัวลูกสุนัขกับความกว้างช่องเชิงกรานของแม่สุนัข
การคาดคะเนวันคลอดลูก
หากนับจากวันที่ผสมพันธุ์วันแรก สุนัขใช้เวลาตั้งท้องได้นานระหว่าง 57-72 วัน จะเห็นได้ว่า ช่วงเวลาดังกล่าวนี้ค่อนข้างกว้าง ทั้งนี้เพราะว่าสุนัขอาจมีการตกไข่ก่อนหรือหลังผสมพันธุ์ก็ได้ อีกทั้งเมื่อผสมพันธุ์ไปแล้ว เชื้ออสุจิก็สามารถชีวิตอยู่ในระบบสืบพันธุ์ของสุนัขเพศเมียได้นานถึง 7 วัน จึงทำให้กำหนดวันคลอดยากหากนับจากวันผสมพันธุ์
แต่หากรู้วันตกไข่ การกำหนดวันคลอดจะมีความแม่นยำที่สุด หากนับจากวันไข่ตกจะพบว่า สุนัขตั้งท้องนาน 63 วัน (บวกลบได้ 1 วัน) หรือประมาณ 62-64 วันนั่นเอง
อุณหภูมิมักต่ำกว่าปกติในวันที่จะคลอดลูก
การวัดอุณหภูมิร่างกายทางทวารหนักในสุนัขนั้นมีประโยชน์อย่างมากในการคาดคะเนวันที่จะคลอดลูก โดยช่วง 12-24 ชั่วโมงก่อนการคลอดจริง อุณหภูมิร่างกายจะต่ำลงอยู่ที่ประมาณ 98.8 องศาฟาเรนไฮต์ (ในช่วง 98.1-100.0 องศาฟาเรนไฮต์) โดยอุณหภูมิปกติทั่วไปของสุนัขมักอยู่ที่ 102.5 องศาฟาเรนไฮต์ การลดลงของอุณหภูมินั้นสัมพันธ์โดยตรงกับการลดลงของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน หากสงสัยว่าวันนั้นเป็นวันคลอด ควรทำการวัดอุณหภูมิ 3-4 ครั้งต่อวัน (หรือทุก 6-8 ชั่วโมง) การวัดเพียงครั้งเดียวอาจวัดได้อุณหภูมิปกติและทำให้เข้าใจผิด ทั้งนี้เป็นเพราะว่า พออุณหภูมิลดต่ำลง ร่างกายจะพยายามปรับตัวให้อุณหภูมิกลับเข้าสู่ช่วงปกติอีกครั้ง หมอจึงแนะนำให้วัดมากกว่าหนึ่งครั้งดังที่กล่าวไป
หากเจ้าของสนใจการดูแลสุนัขตั้งท้องทั่วไป ก็สามารถอ่านเพิ่มเติมใน blog ชื่อ “การดูแลสุนัขตั้งท้อง” ได้นะคะ
ประสบการณ์ 40+ ปี
ชำนาญการสัตว์เล็ก
- ชีวิตของลา - October 31, 2021
- คอลลี่กับยาไอเวอร์เม็กติน - July 25, 2021
- แมวกินยาพาราไม่ได้! - July 25, 2021
